31 januari 2018

Jonge Democraten geen snars verstand van WIV 2017


GEBREK AAN KENNIS WIV 2017 IS SCHRIKBAREND

Jonge Democraten

In de Volkskrant van maandag 29 januari 2018 maken twee leden van de Jonge Democraten hun partij volstrekt belachelijk. Uit hun verhaal over de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (Wiv) blijkt dat zij geen  verstand hebben van inlichtingenwerk,  en op theoretisch juridisch niveau dramatisch te kort schieten.

 Zij vinden dat ‘de inlichtingendiensten uitstekend in staat zijn waardevolle informatie te verzamelen met hun huidige bevoegdheden’. Dat vinden meer mensen aan de zijlijn. Maar het gaat echt fout wanneer zij stellen dat de nieuwe Wiv een uitbreiding van aftapbevoegdheden geeft. Dit is een schijnbeweging. Diensten mogen nu al niet-kabelgebonden communicatie gegevens via de ether lucht binnenhalen, maar die mogelijkheden drogen op door veranderde technologische ontwikkelingen. Het verloren terrein mag ter compensatie worden aangevuld door interceptie op de kabel. Het is de zelfde bevoegdheid, maar dan op een andere manier.

Inlichtingen versus opsporing

De Jonge Democraten stellen dat het is toegestaan ook gegevens van onschuldige personen in de omgeving van een ‘verdachte’ te verzamelen. Een inlichtingendienst is niet geïnteresseerd in verdachten. Zo heten personen die zich mogelijk schuldig hebben gemaakt aan strafbare feiten. Die personen worden in de gaten gehouden door opsporingsdiensten, zoals de politie.

En dan komt de grootste miskleun; ‘alleen personen die worden verdacht van strafbare feiten mogen nu nog worden getapt’. Ook hier geldt weer, niet de AIVD, maar politie spoort ‘verdachten’ op. De Jonge Democraten moeten beter hun huiswerk maken,

Geheime dienst

De nieuwe Wiv  beperkt de AIVD en de MIVD in hun werkzaamheden meer dan mensen denken. Vóór het jaar 2002 was er helemaal geen wet, maar moesten de diensten wel hun werk doen. Dat gebeurde in het geheim. Nu is toestemming vooraf, evenals controle achteraf in de wet geregeld. Achterdochtige tegenstanders van de zogenoemde ‘sleepwet’ moeten veel positiever zijn.

Arjen Lubach

Vaak ontbreekt de kennis van de geschiedenis van diensten, het geduld om de Memorie van Toelichting te lezen en dus het begrip voor deze wet. Daarom heeft de overheid de plicht de burgers goed voor te lichten. In ieder geval is de website van de AIVD flink uitgebreid. Of de kennis ook  wordt opgepikt is twijfelachtig.
Tegenstanders van de Wiv houden pokhouterig vast aan de populistische term ‘sleepwet’ en zijn bang voor ernstige aantasting van hun privacy. Opmerkelijk dat zij wel naïef achter de zondagavondclown Arjen Lubach aanlopen. Onbewust van zijn overtuigingskracht wist hij het klapvolk te bewegen tegen een wet te gaan stemmen waarvan de inhoud hen onbekend is. Met de nieuwe Wiv mogen AIVD en MIVD minder zelfstandig werken; krijgen ze meer gecontroleerde opdrachten voor interceptie; moet niet alleen de minister maar ook de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden toestemming geven; en is er ook controle achteraf.

Doelgerichte opdracht

Qua werkmethoden verandert er weinig, procedureel-juridisch des te meer. Nog steeds wordt bij een doelgerichte opdracht (onderzoek cyberaanvallen) in stap 1 gekeken of al voldoende metadata bekend zijn of nog moeten worden binnengehaald (bulkinterceptie).
Bij de tweede stap -  waarvoor ook apart toestemming nodig is - wordt er geanalyseerd welke stukjes van de puzzel ontbreken. Op zoek naar patronen, net zoals Google of Bellingcat doen. Waar gaan targets naar toe, met wie hebben ze contact?
Zodra dat duidelijker wordt, bestaat de kans te weten waar de dreiging vandaan komt, maar nog niet precies ‘hoe groot het gevaar is’. Meer onderzoek is nodig en na opnieuw toestemming gaat het onderzoek verder, misschien is aftappen nodig op zoek naar de inhoud.
Zijn er uiteindelijk aanwijzingen van een concrete dreiging dan kan er een brief naar het openbaar ministerie met conclusies en aanbevelingen. Dan is het werk voor de AIVD in principe gedaan en moet het OM zelfstandig bewijs gaan verzamelen.

Er is nogal wat verbeterd!

Als je het werk van de vroegere BVD  afzet tegen dat van de AIVD nu, is nu wettelijk is vastgelegd wat de diensten vóór 2002 in het geheim deden. Deze verbetering geldt niet alleen  de toestemming vooraf en controle achteraf, maar de wet beschrijft ook een zichtbare privacybescherming.
De controle is beter geregeld dan in  omringende landen, dus tegenstanders van de verfoeide ‘sleepwet’ zouden eigenlijk heel tevreden moeten zijn. Er is nogal wat verbeterd!

Artikel  in bewerkte vorm gepubliceerd in
 'de Volkskrant' van woensdag 31 januari 2018
https://www.volkskrant.nl/opinie/tegenstanders-van-de-verfoeide-sleepwet-moeten-eigenlijk-heel-tevreden-zijn-er-is-nogal-wat-verbeterd~a4564148/

28 januari 2018

Waarom tegenstanders blij met ‘sleepwet’ moeten zijn

Waarom tegenstanders ‘sleepwet’ blij moeten zijn

De nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (WIV2017) beperkt de AIVD en de MIVD meer in hun werkzaamheden dan veel mensen denken. Vóór het jaar 2002 was er helemaal geen wet, maar moesten de diensten wel hun werk doen. Dat gebeurde in het geheim soms zonder ministeriële toestemming. Nu is toestemming vooraf, evenals controle achteraf in de wet geregeld. Achterdochtige tegenstanders van de zogenoemde ‘sleepwet’ moeten veel positiever zijn.

Metadata

Bits of Freedom (BoF) is positief kritisch en leidt de discussie over wat er wel en (nog) niet goed is geregeld en stelt vijf verbeteringen [1] in de WIV voor. Een daarvan gaat over de drie artikelen van de ‘sleepwet’, de naam die hier wel onterecht [2] wordt gebruikt. Onterecht omdat BoF stelt dat in de WIV is geregeld dat er ‘bijvoorbeeld ongefilterde communicatie tussen een stad als Utrecht en Syrië wordt onderschept, waarbij telefoongesprekken van onschuldige (!) burgers worden afgeluisterd en e-mailtjes meegelezen’. Nee, providers verstrekken slechts metadata, gegevens van telefoonnummers of IP-adressen, niet de inhoud van gesprekken of van e-mails!

BoF stelt ook dat de diensten nu meer gegevens mogen binnenhalen dan voorheen. Dit is een schijnbeweging. Diensten mogen nu al gegevens via de lucht binnenhalen, maar dat inlichtingenmiddel droogt op door veranderde technologische ontwikkelingen. Het verloren terrein mag ter compensatie worden aangevuld door interceptie op de kabel. 

Loopgravenoorlog

Vaak ontbreekt het aan kennis van de geschiedenis van diensten, aan geduld om de Memorie van Toelichting te lezen en dus aan begrip voor deze wet. Vooral een warboel aan opiniestukken in de media vertroebelen de discussie. Daarom heeft de overheid de plicht de burgers goed voor te lichten. In ieder geval is de website van de AIVD flink uitgebreid. Of de kennis ook daadwerkelijk wordt opgepikt is twijfelachtig.
Tegenstanders van de WIV houden pokhouterig vast aan de populistische term ‘sleepwet’ en zijn bang voor ernstige aantasting van hun privacy. Opmerkelijk dat zij wel naïef achter populisten aanlopen.
Zelfs de zondagavondclown Arjen Lubach wist zonder zelf de impact van zijn satire te beseffen het klapvolk te bewegen tegen een wet te gaan stemmen waarvan de inhoud hen onbekend is. Hier dreigt een dommige ‘zwartepiet’ discussie, waarbij verschillende stellingen niet worden onderbouwd en naar meningen niet meer wordt geluisterd. Een loopgravenoorlog! 

Syrische terroristen

Vóór het jaar 2002 was er helemaal geen wet en moesten de diensten in het geheim, soms met toestemming van de minister vooraf maar nauwelijks controle achteraf, operaties opzetten voor de bestrijding van terrorisme. Bijvoorbeeld in 1975, toen vier Syrische terroristen in Amersfoort een trein uit Rusland met Joden wilden kapen. Na een tip van de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) arresteerde de Amsterdamse politie de vier mannen. Hoe werkte dat toen?[3]  

Interceptie

Buitenlandse inlichtingendiensten stelden (delen van) telefoonnummers van personen en organisaties ter beschikking aan westerse veiligheidsdiensten – ook aan de BVD - om telefonische contacten tussen terroristen in het Midden-Oosten en West-Europa vast te kunnen stellen. Telefoongesprekken vanuit Nederland naar Syrië kwamen in 1975 nog niet automatisch tot stand. Je moest eerst bellen met de Amsterdamse telefooncentrale. Daar werd door provider PTT (nu KPN) de verbinding opgezet en de metadata ‘wie belt met wie’ overgezet op ponskaarten.

  
Lange lijsten metadata werden dagelijks en handmatig door de BVD bekeken of er ook contacten met verdachte telefoonnummers tussen zaten. Onbelangrijke telefoonnummers (circa 99%) werden direct weggegooid. Nog geen 1% werd direct inhoudelijk onderzocht. Op een dag bleek dat er vanuit een hotel in Amsterdam was gebeld met verdachte contacten in Damascus/Syrië. Dit spoor leidde uiteindelijk terug naar vier Syrische terroristen in een Amsterdams hotel. Vervolgens werd uit verdere analyse duidelijk dat zij in Nederland (Amersfoort) een trein wilden kapen en werden zij in de nacht voor de geplande aanslag gearresteerd.

Blijkbaar kon een terreuractie ook zonder onderzoeksopdracht of aanwijzingen van het kabinet, worden voorkomen. Op eigen initiatief, intelligent bedacht en met vakmanschap uitgevoerd. Strikt genomen is daar (nog steeds) geen opdracht voor nodig. 

Onderzoeksopdracht

Nu komt er een nieuwe WIV2017. Daardoor mogen AIVD en MIVD minder zelfstandig werken en krijgen meer gecontroleerde opdrachten voor interceptie en moet niet alleen de minister maar ook de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB) toestemming geven en is er ook controle achteraf (CTIVD).


Qua werkwijze is inhoudelijk weinig, maar procedureel juridisch veel veranderd. Ook nu wordt bij een doelgerichte opdracht (onderzoek cyberaanvallen) in stap 1 gekeken of al metadata bekend zijn of nog moeten worden binnengehaald (bulkinterceptie). Metadata zijn stukjes van een puzzel.

Bij de tweede stap (ook hiervoor is apart toestemming nodig) wordt er geanalyseerd welke stukjes van de puzzel ontbreken. Bijvoorbeeld hoe maak je een telefoonnummer compleet, of op welk adres of in welk land zit een target, spion of terrorist. Niet meer met de hand maar met de computer. Op zoek naar patronen, net zoals Google of Bellingcat doet. Waar gaan targets vaak naar toe, met wie hebben ze vaak contact? Kloppen deze gegevens misschien met al bestaande informatie.

Zodra de puzzel duidelijker wordt, bestaat de kans te weten waar de dreiging vandaan komt, maar nog niet precies ‘hoe groot het gevaar is’. Meer onderzoek is nodig en na opnieuw toestemming gaat het onderzoek verder, misschien is aftappen nodig op zoek naar de inhoud.
Zijn er uiteindelijk aanwijzingen van een concrete dreiging dan kan er een brief naar het Openbaar Ministerie (O.M.) met conclusies en aanbevelingen. Dan is het werk voor de AIVD in principe gedaan en moet het O.M. zelfstandig bewijs gaan verzamelen. 

Conclusie

Wanneer het werk van de BVD van vroeger wordt afgezet tegen dat van de AIVD anno 2018, is duidelijk dat nu wel wettelijk is vastgelegd wat de diensten vóór 2002 in het geheim deden. Deze verbetering geldt niet alleen voor de toestemming vooraf en controle achteraf, de wet beschrijft ook een zichtbare bescherming (klachtenregeling) van de privacy.

Wanneer het besef doordringt dat de controle beter is geregeld dan in ons omringende landen, is eveneens duidelijk dat tegenstanders van de verfoeide ‘sleepwet’ eigenlijk heel tevreden moeten zijn.

Er is heel veel verbeterd! Maar laten we deze wet over twee jaar wel goed evalueren.




[1] https://www.bof.nl/2018/01/16/livestream-voor-eenbeterewet-nl/
[2] https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2017Z18166&did=2017D37427
[3] http://3secretfingers.blogspot.de/2016/06/arrestatie-syriers-na-datamining.html

Op 31 januari 2018 verscheen een bewerking van dit artikel op
 https://www.netkwesties.nl/1127/waarom-tegenstanders-sleepwet-blij-mogen.htm

Overheidssurveillance is ook inlichtingenwerk

Bits of Freedom verwart politieonderzoek met discriminatie In TROUW van vrijdag 23 februari 2024 beticht Lotte Houweling van Bits of Free...