De stomste truc van de Nederlandse journalistiek in decennia?
Hoor en wederhoor en verificatie van feiten bij andere
bronnen vormen voor de journalistiek het grootste struikelblok bij
geheimhouding identiteit klokkenluider
Publeaks, een
site waar klokkenluiders zogenaamd anoniem nieuws kunnen lekken naar maar
liefst vijftien verschillende media, is binnen een week gedoemd te mislukken.
Dat vinden zowel journalisten als de beetje slimme en voorzichtige klokkenluider
zelf.
De opgelaaide discussies
gaan voornamelijk over twee onderwerpen. Ten eerste is daar het verwijt in
journalistieke kringen zelf over de vermeende luiheid van de achter zijn PC
zittende op leknieuws wachtende onderzoeksjournalist. En ten tweede zijn
er veel vraagtekens te zetten bij de (schijn-)veiligheid van de klokkenluider.
Geheimhouding is struikelblok
Het Adviespunt
Klokkenluiders is een doorn in het oog van de media. 'Waarom lukt het ons niet
om die klokkenluiders binnen de muren van onze redacties te krijgen', moet wel
een veelgehoorde uitroep zijn van gefrustreerde en onmachtig zuchtende
redacteuren. Dat komt omdat de media hebben bewezen niet altijd hun bronnen
anoniem te kunnen of willen houden. Hoor en wederhoor en verificatie van feiten
bij andere bronnen vormen voor de journalistiek het grootste struikelblok bij
geheimhouding.
Media
willen alleen nieuws maken; de klokkenluiders zal ze een worst zijn!
|
Het gaat de media
kennelijk alleen om nieuws te maken; de klokkenluiders zal ze een worst zijn!
Stuitend is dat de
media zelf daarvoor waarschuwen: "Kijk uit wat je doet, we zijn niet
verantwoordelijk voor jouw daden, maar breng ons die geheimen want zelf kunnen
wij als journaille er niet aankomen. Bovendien zijn wij stinkend jaloers op
onze buitenlandse collega's, vooral die in de Verenigde Staten van Amerika, met
hun Snowden en Mannings. Daarom hebben wij, de Nederlandse media het veilige,
betrouwbare systeem Publeaks gebouwd, waar de sullige, onwetende en
onvoorzichtige Nederlandse klokkenluider zijn geheim volstrekt anoniem met ons
kan delen. Dan hebben wij - de Nederlandse media - in deze crisistijd weer
brood op de plank. Eh, we bedoelen 'kunnen onderzoeksjournalistiek stimuleren'.
PGP versleuteling absoluut onveilig
Maar waarom
suggereren de media met de lancering van Publeaks schijnveiligheid voor
toekomstige bronnen? Het is ronduit misleiding! En schofterig gedrag, omdat
naïeve burgers die hier intuinen toch de klos worden. Want Publeaks is niet
veilig, dat wordt op de eigen homepage zelfs toegegeven. Waarom wordt de klokkenluider
door de media dan toch moedwillig in gevaar gebracht? Die laatste zoekt terecht
zijn toevlucht liever tot het Adviespunt Klokkenluiders.
Dus veilig is
Publeaks in ieder geval niet! Al wordt beweerd van wel: "De site maakt
gebruik van een 'beveiligd' Tor-netwerk. Daardoor is de identiteit van de
afzender niet te achterhalen, ook niet voor de journalist die de documenten
ontvangt." Experts lachen om deze schijnveiligheid.
Daarnaast wordt
gebruik gemaakt van een versleutelingsprogramma; PGP (Pretty Good Privacy). Het
woord zegt het al "Pretty Good" in het Nederlands ´redelijk goed´, en
het programma is al door tal van veiligheidsdiensten gekraakt. Dus
klokkenluiders, trap er niet in!
Bescherming identiteit klokkenluiders is
lachertje.
Ambtenaren op het
ministerie van Justitie lachen nu al in hun vuistje. Elke vorm van communicatie
tussen twee mensen is de zwakste schakel en dus is Publeaks de grootste
stompzinnigheid van de Nederlandse journalistiek ooit. Met de digitale
mogelijkheden die justitieambtenaren tot hun beschikking hebben is het bovendien
eenvoudig "terugrechercheren" tot de bron van het verhaal. Geëncrypte
e-mails (PGP) vallen natuurlijk veel eerder op tussen alle gewone e-mailberichten
en dat maakt het voor Justitie kinderlijk eenvoudig te traceren waar die
vandaan komen. Afscherming van de identiteit van klokkenluiders is een
lachertje.
Sterker nog! Op
hun website claimt Publeaks dat zij alleen maar de functie hebben van een
doorgeefluik en daarom zelf geen inzage hebben in de gelekte bestanden. Dat ontheft
Publeaks niet van een eventuele verplichte medewerking met Justitie, zoals ook
geldt voor netwerk providers en telecombedrijven. De identiteit van
klokkenluiders zal op deze manier nimmer beschermd zijn!
Publeaks strafbaar?
Misleiding door
de media met Publeaks van onnozele, naïeve digibeten met het doel er op korte
termijn zelf beter van te worden zou strafbaar moeten worden.
Mocht het lekken
van vertrouwelijke gegevens achteraf strafrechtelijke gevolgen hebben voor de
klokkenluider, dan zouden de betrokken media ingevolge artikel 48 van het
Wetboek van Strafrecht als medeplichtigen van een misdrijf eveneens strafbaar
kunnen zijn. Zeker wanneer zij mensen uitlokken. Publeaks heeft geen idee wat
ze moet doen indien zij onderwerp van onderzoek door Justitie zou worden.
"Wij hebben u gewaarschuwd. Als het fout
gaat, is dat uw eigen schuld."
Wat dragen de
media in vredesnaam bij aan de samenleving? Zij willen verborgen misstanden blootleggen,
maar zullen 'klokkenluiders' willens en wetens beschadigen?
Die kans op
beschadiging neemt in ernstige mate toe vanaf het moment dat de media gaan
onderzoeken of het waar is wat de klokkenluider onthult. Want stel je toch eens
voor dat het medium door onthullingen "onnodig derden schaadt" en dus
zelf in een moeilijk pakket raakt.
De echte reden is
dus dat het belang van het medium groter is dan dat van de klokkenluider.
Conclusie
Publeaks is een vroege
dood gestorven. Zowel de journalistiek als de klokkenluider vindt het een zeer
onbetrouwbaar middel om geheimen te lekken.
Voor de media is
het ondoenlijk om bij verificatie van de gelekte gegevens de bronnen geheim te
kunnen houden.
Voor de
klokkenluider geldt dat Publeaks, zelfs door het gebruik van een 'beveiligd'
Tor-netwerk en het versleutelingsprogramma PGP absoluut onveilig blijkt te
zijn.
Het door de media
bewust misleiden van eventuele klokkenluiders zou strafbaar moeten worden.